Wat is collageen en wat doet collageenpoeder?
Wil jij graag weten wat collageen is en wat het voor je doet? Dan is dit ’the place to be’ voor jou! We hebben namelijk een artikel geschreven, zodat jij alles te weten komt over de functie van collageen. Je komt te weten wat collageen doet, waar het precies goed voor is, wat dus de voordelen zijn en of collageen gezond is.
Laten we meteen beginnen!
1. Wat is collageen?
Je lichaam bestaat uit moleculen en moleculaire ketens die de cellen vormen. Tussen alle cellen in je lichaam bestaat er ruimte wat is gevuld met extracellulaire matrix (ECM). Dit is een netwerk van moleculen die stevigheid en structuur biedt aan weefsels.
In die ruimte tussen die cellen worden bouwstenen gemaakt door fibroblasten. Dit is de belangrijkste cel van het bindweefsel en verantwoordelijk voor het aanmaken van alle elementen binnen de extracellulaire matrix.
Collageen is één van deze elementen dat wordt aangemaakt in de ECM en is het meest voorkomende eiwit in het menselijk lichaam. Dertig procent van het eiwit in het lichaam is afkomstig van collageen (1).
De naam collageen komt van de Griekse woorden:
- kolla = lijm
- gen = produceren
Deze combinatie van woorden verwijst naar de tijd waarbij collageen werd gebruikt in het verkrijgen van lijm. Dit werd gedaan door de huid en pezen van paarden te koken.
Collageen vormt het basismolecuul voor alle bindweefsel in het lichaam en is verantwoordelijk voor de stabiliteit van de:
- huid
- gewrichten
- spieren
- botten
- en overig bindweefsel
Hoogleraar bindweefselregeneratie Gerjo van Osch geeft aan dat collageen in de onderste lagen van de lederhuid op een vezelachtige manier wordt georganiseerd dat het zorgt voor een grote trekspanning.
Dankzij het golvende collageenverloop en de verschuifbaarheid van de onderlinge vezels is het heel soepel, flexibel en zacht.
Er zijn in totaal meer dan 28 verschillende typen collageen waarvan type I t/m IV het belangrijkste en het meest voorkomen in het menselijk lichaam. Van het totale aantal collagenen is 90% het type I.
In het tabel hieronder een overzicht van de belangrijkste typen en waar ze voorkomen in het lichaam:
| Type collageen | voorkomen |
| Type I | huid, botten, bindweefsel, pezen, ligamenten, fascie, bloedvaten, kraakbeen |
| Type II | tussenwervelschijven, ribben, neus, strottenhoofd, luchtpijp, luchtpijpvertakking |
| Type III | huid, synovia, bloedvaten, snel groeiende weefsels zoals bij wondreparatie |
| Type IV | filtratiemembranen en capillairen |
Deze typen zijn onder te verdelen in de categorieën:
- vezelvormend
- vezelverbindend
- netwerkvormers
Collageen is essentieel voor het lichaam omdat de bindweefsels anders alleen uit gel zouden bestaan. Direct na de aanmaak van collageen is het molecuul nog weinig stabiel en trekvast.
De vorming van meerdere collageenvezels tot een netwerk kan pas tot stand komen na een aantal enzymatisch stappen. Dit proces kan dagen tot weken in beslag nemen.
Het voordeel hiervan is dat in een zich vormend of herstellend weefsel de collageenvezels tijdelijk kunnen worden aangelegd.
Eenmaal functioneel neergelegd heeft collageen in principe een lange levensduur. Dat wil niet zeggen dat het niet afbreekbaar is.
2. Wat is de functie van collageen?
Eén ding is zeker: huidveroudering zal altijd plaats vinden. Hoe dan ook. In feite begint het vanaf ons 25e levensjaar.
Maar waarom?
Laten we terug gaan naar de basis van ons huid. De huid bestaat uit drie lagen:
- epidermis (opperhuid)
- dermis (lederhuid)
- onderhuidse weefsel (ook wel bindweefsellaag genoemd)
Deze lagen hebben als functie dat de huid water en elektrolyten in het lichaam kan vasthouden, waardoor alle lichamelijke processen goed blijven verlopen.
Omgekeerd houdt de huid schadelijke stoffen vanuit de omgeving tegen. Je kunt hierbij denken aan bacteriën, virussen, vocht en koude.
Meer specifiek:
De opperhuid is het huidoppervlak, het is een laag rijk aan keratine die waterbestendig en taai is. Dit is waar alle dode huidcellen worden afgestoten en waar melanine (verantwoordelijk voor het produceren van de kleur van onze huid) wordt gevonden.
De tweede laag heet de lederhuid, die is samengesteld uit bloedvaten, vet, zenuwen, elastine en collageenvezels. De collageenvezels en elastine geven de huid elasticiteit.
Het onderhuids bindweefsel scheidt de huid van de spieren en pezen in ons lichaam. In deze laag bevindt zich het vetweefsel, gevoelige structuren als bloedvaatjes.
Deze laag beschermt de organen en andere weefsels die onder de huid liggen en het vet zorgt voor extra isolatie van het lichaam.
Na ons 25e levensjaar produceert de lederhuid elk jaar 1% minder collageen. Dit is het natuurlijke verouderingsproces wat intrinsieke veroudering wordt genoemd.
Collageen- en elastinevezels worden dikker en losser waardoor de huid minder elastisch wordt. Dit zorgt uiteindelijk voor rimpels en verzakking van de huid.
Ook neemt het lichaamseigen peeling proces van de huid af met 28%.
Dit is het proces waarbij oude huidcellen verwijderd worden en nieuwe, jonge huidcellen aan de oppervlakte komen.
Doordat het lichaam dit proces minder gaat doen blijven onze dode huidcellen langer aan elkaar plakken.
In je dertiger jaren vertraagd de overdracht van vocht van de lederhuid naar de opperhuid en beginnen de vetcellen te krimpen. Hierdoor ziet de huid er dof en dun uit.
In je veertiger jaren is collageen aanzienlijk verminderd, wat betekent dat de collageen- en elastinevezels breken en daardoor hun elasticiteit verliezen.
Tot slot wordt de huid droog in je 50’er jaren en kneust het makkelijker omdat de talgklieren (die olie produceren) kleiner zijn geworden.
Bij vrouwen verlaagt de menopauze ook de oestrogeenspiegels, waardoor de huid droger wordt en het minder kleur krijgt.
3. Bestaande collageen beschermen en nieuwe productie stimuleren
Talloze levensstijl keuzes kunnen van invloed zijn op je huid, waardoor deze er dun en zwak uitziet. Factoren die collageenverlies veroorzaken, zijn onder meer:
- Suikers
- Verontreiniging
- Roken
- UV straling
- Stress
- Cafeïne
Gelukkig kan het maken van veranderingen in je levensstijl helpen om de collageenproductie op de lange termijn te bevorderen.
Voeding
Wanneer we eiwitten eten, splitst ons lichaam het op in aminozuren. Hierdoor kan het lichaam de voedingsstoffen opnemen die het nodig heeft, zoals omega-3-vetzuren en vitamine A. Om deze voedingsstoffen aan je dagelijkse voeding toe te voegen, kies dan voor onderstaande:
- Tonijn
- Zalm
- Sardines
- Makreel
- Haring
- Chia zaden
- Lijnzaad
- Walnoten
- Lever
- Levertraan
Deze eiwitten kunnen je lichaam bevorderen om meer collageen aan te maken.
Groenten en fruit die de collageenproductie helpen stimuleren, zijn onder meer:
- paprika
- Bessen (frambozen, bosbessen, bramen)
- Tropisch fruit (mango, kiwi, ananas, guave)
- Bonen
- Bladgroenten (snijbiet, boerenkool, spinazie)
- Citrus (sinaasappels, citroenen, grapefruit, limoenen)
Je kunt ook bottenbouillon, knoflook, bonen en eiwitten in je dieet opnemen. Met deze combinatie van voedingsmiddelen kan je de natuurlijke productie van collageen gaan stimuleren voor een gezonde, stralende huid.
Het vermijden van een aantal voedingsmiddelen kan helpen om de bestaande en toekomstige collageen cellen te beschermen.
Houd om te beginnen je suiker- en koolhydraatconsumptie in de gaten. Beide kunnen ontstekingen veroorzaken en het collageen beschadigen.
Geef in plaats daarvan prioriteit aan mineraalrijke groenten en fruit, evenals eiwitrijk dierlijk en plantaardig voedsel.
Antioxidanten en zonnebrandcrème
Overmatige blootstelling aan UV-straling kan ook de stimulatie van collageen schaden.
Ons lichaam heeft gedurende twee dagen ongeveer twee uur zonlicht nodig om de collageenafbrekende enzymen te activeren. Bij frequente gebruik van zonnebrandcrème kan je je huid beschermen en de collageenproductie behouden.
Begin met een breedspectrum SPF 30 of hoger. Zorg ervoor dat je het meer dan één keer per dag aanbrengt als je het waarschijnlijk binnen een paar uur er af zweet.
Je huid heeft ook antioxidanten nodig om ontstekingen te verlichten en vrije radicalen te neutraliseren.
Antioxidanten en vitamine C kunnen ook de nieuwe collageenproductie van je lichaam stimuleren en tegelijkertijd bestaande collageen beschermen.
Suppletie
De snelste en makkelijkste manier om je lichaam aan te vullen met collageen is door een supplement te gebruiken.
Zodra je op zoek gaat vind je supplementen in de vorm van tabletten (pillen of capsules) en in poeder vorm.
We kunnen je aanraden om te gaan voor een collageen product in poedervorm vanwege de volgende belangrijke reden:
Een potje met tabletten heeft een fractie van de hoeveelheid collageen. Om aan je aanbevolen dagelijkse hoeveelheid te komen moet je meerdere potjes per maand gebruiken.
Dit is duurder dan één pot collageen poeder.
Verder bevatten tabletten veel meer toevoegingen die niet bijdragen aan jouw gezondheid. Collageen poeders zijn over het algemeen puurder.
We hebben een uitgebreid artikel geschreven over collageen poeder die we je zeker aanraden om te lezen.
4. Wat zijn de nadelen of bijwerkingen van collageen?
Momenteel zijn er weinig bekende risico’s verbonden aan het nemen van collageensupplementen.
Sommige supplementen zijn echter gemaakt van veel voorkomende voedselallergenen, zoals vis, schaaldieren en eieren.
Mensen met allergieën voor deze voedingsmiddelen moeten collageensupplementen met deze ingrediënten vermijden om allergische reacties te voorkomen.
Sommige mensen hebben ook gemeld dat collageensupplementen een aanhoudende slechte smaak in hun mond achterlaten.
Bovendien kan collageensupplementen spijsverteringsproblemen te veroorzaken, zoals een vol gevoel en brandend maagzuur.
Hoe dan ook, deze supplementen lijken voor de meeste mensen veilig te zijn.
